AML compliance w czasach spowolnienia gospodarczego

Rok 2020 w wielu krajach przynosi spadki wskaźników ekonomicznych, zarówno na poziomie makro i w poszczególnych branżach, jak również w pojedynczych organizacjach. A czas spowolnienia gospodarczego lub kryzysu to chwila, gdy świetnie widać, jak poszczególne firmy i instytucje traktują procesy związane z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Współczesne organizacje nigdy nie powinny pozwalać sobie na zaniechania w obszarze AML i CFT. Ale okresy spowolnienia gospodarczego w wyjątkowy sposób weryfikują, jaki charakter mają aktywności podejmowane w tym zakresie.

Czy AML compliance jest standardem działania, który realnie wspiera organizacje w codziennym funkcjonowaniu i osiąganiu zysków? Czy może procesy AML są złem koniecznym – obowiązkiem, który po prostu trzeba wykonać, bo tak nakazuje prawo?

Nielegalne działania nasilają się podczas spowolnienia gospodarczego

Przykładem zwiększonej aktywności przestępczej w okresie spowolnienia gospodarczego może być okres pierwszej fali pandemii koronawirusa. Przestępcy wykorzystali tę trudną sytuację dla osiągnięcia swoich nielegalnych celów. Wiele analiz i raportów, m.in. FATF, wskazuje, że pozyskali oni wtedy nowe źródła dochodów np. przez:

• niewłaściwe wykorzystanie funduszy publicznych, usług finansowych i wirtualnych aktywów,
• korzystanie z programów wsparcia, które w zamyśle miały pomagać osobom fizycznym i prawnym w czasie kryzysu, czyli sprzeniewierzenie krajowych i międzynarodowych pomocy finansowych oferowanych w okresie pandemii,
• spekulacje na towarach i usługach najbardziej poszukiwanych w okresie spowolnienia,
• rozpoczęcie działalności w biznesach wymagających dużych nakładów pieniężnych i wysokiej płynności np. w krajach rozwijających się, gdzie podczas spowolnienia poziomy cen i kosztów były korzystne z punktu widzenia procederów przestępczych.

AML oraz CFT nabierają szczególnego znaczenia w czasach kryzysu

Działania z obszaru AML compliance zwiększają bezpieczeństwo finansowe firmy, jej klientów i partnerów biznesowych. Ale w okresach kryzysu i spowolnienia gospodarczego, gdy występuje zwiększone ryzyko nadużyć związanych z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu, są one szczególnie istotne.

Procesy AML i CFT pomagają uchronić organizację przed konsekwencjami prawnymi, finansowymi, reputacyjnymi i ekonomicznymi, które mogą być skutkiem włączenia podmiotu w nielegalne procedery. Odpowiednie działania zapobiegają m.in. ryzykom:

• utraty dobrego wizerunku organizacji,
• odchodzenia klientów do firm gwarantujących bezpieczeństwo,
• odnotowania znaczących strat finansowych,
• nałożenia kar i sankcji przez podmioty kontrolujące.

Myśląc o generowaniu zysków, nie można więc potraktować przeciwdziałania praniu pieniędzy jako zła koniecznego i ryzykować utraty reputacji, klientów, przychodów – szczególnie w trudnych czasach.

Zmiany w obszarze regulacji AML często są następstwem kryzysów

Często to właśnie w kryzysowych czasach instytucje międzynarodowe i krajowe opracowują nowe wskazówki, które mają na celu szybsze i skuteczniejsze zwalczanie procederów prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Wprowadzają wtedy nowe obostrzenia i obowiązki, żeby w przyszłości lepiej reagować na zagrożenia (tak było np. po ostatnich kryzysach finansowych w USA i UE). Ponadto, intensyfikują komunikację z instytucjami obowiązanymi, aby przez wyjaśnienia i doradztwo pomagać im uporać się z nowymi zagrożeniami. Zachęcają też do stosowania dobrych praktyk w stosunku do czynności składających się na AML i CFT.

Z drugiej strony, okresy spowolnienia gospodarczego i kryzysów ekonomicznych sprzyjają oddolnemu podnoszeniu świadomości oraz rozpowszechnianiu wiedzy związanej z przeciwdziałaniem praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Coraz więcej firm – dla własnego bezpieczeństwa – profesjonalizuje i optymalizuje wtedy strategie, polityki, procedury i rozwiązania dotyczące AML i CFT. Wynika to m.in.:

• ze zwiększonego ryzyka w okresie spowolnienia ekonomicznego,
• ze wzrostu liczby i poziomu skomplikowania regulacji prawnych,
• z zagrożenia coraz wyższymi karami i sankcjami,
• z wpływu reputacji na obecne i przyszłe wyniki finansowe, a także na dalszy rozwój firmy.

Wskazówki dotyczące realizacji AML compliance w trudnych czasach

Co może zrobić dojrzała, odpowiedzialna organizacja w obszarze AML i CFT, aby nie popaść w kłopoty i przygotować się na wyzwania przyszłości? Oto kilka kluczowych wskazówek:

• Podejmuj szybkie działania w odpowiedzi na zmieniającą się rzeczywistość – dostosowuj swoje procesy, procedury i realne zachowania do nowych warunków.
• Wykorzystaj czas spowolnienia ekonomicznego, aby zweryfikować procedury, usprawnić procesy i zautomatyzować powtarzalne zadania (np. przez aktualizację dokumentacji AML czy wdrożenie systemu analityczno-raportującego AML).
• Przygotuj się na przyszłe wyzwania, aby skuteczne wzorce postępowania i sprawdzone technologie AML wspierały codzienne funkcjonowanie organizacji po okresie kryzysu.
• Bądź na bieżąco ze zmianami w obszarze AML i CFT, ponieważ pojawianie się nowych ryzyk zawsze prowadzi do konieczności wdrażania nowych rozwiązań, podejść i obowiązków (np. przez śledzenie nowinek dotyczących AML w mediach społecznościowych).