AML w 2025 roku – wyzwania, przewidywania, rekomendacje

Rok 2025 będzie ważnym okresem dla całego systemu AML w Polsce i Unii Europejskiej. Wdrożenie nowych regulacji prawnych, takich jak unijny pakiet AML czy rozporządzenia MiCA i TFR, wymagać będzie zaangażowania zarówno po stronie regulatorów, jak i instytucji obowiązanych.

Wyzwaniom tym będą towarzyszyć dodatkowe zagrożenia związane między innymi z konfliktem w Ukrainie, rozwojem nowych technologii i wzrostem przestępczości. Szeroko zakrojona współpraca na poziomie krajowym i międzynarodowym, przyjęcie odpowiednich strategii dostosowawczych oraz właściwe przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu na poziomie poszczególnych firm będą kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa systemu finansowego Polski i Unii Europejskiej.

Co zmieniło się w AML w 2024 roku w Unii Europejskiej?

Nie sposób mówić o zmianach, wyzwaniach i rekomendacjach w AML na rok 2025 bez podsumowania kluczowych dla świata AML zdarzeń, które miały miejsce w poprzednim roku i są podstawą tego, co już wkrótce może wydarzyć się lub wydarzy się na pewno.

Na poziomie całej Unii Europejskiej rok 2024 przyniósł spore zmiany w zakresie prawnych regulacji działań z obszaru przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Najważniejszą zmianą było przyjęcie tzw. pakietu AML, który obejmuje kilka aktów prawnych:

• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1624 z dnia 31 maja 2024 roku w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (tzw. AMLR) – termin na wdrożenie to 10 lipca 2027 roku.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1640 z dnia 31 maja 2024 roku w sprawie mechanizmów, które państwa członkowskie powinny wprowadzić w celu zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca dyrektywę (UE) 2019/1937 oraz zmieniająca i uchylająca dyrektywę (UE) 2015/849 (tzw. AMLD) – termin na wdrożenie to 10 lipca 2027 roku.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1620 z dnia 31 maja 2024 roku w sprawie ustanowienia Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 1094/2010 i (UE) nr 1095/2010 (tzw. AMLAR)
• Rozporządzenie 2023/1113 w sprawie informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych i niektórych kryptoaktywów oraz zmiany dyrektywy (UE) 2015/849 (tzw. TFR).

Unia Europejska w 2024 roku przyjęła również inne akty prawne ważne w kontekście AML:

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1226 z dnia 24 kwietnia 2024 roku w sprawie przestępstw naruszenia środków ograniczających – termin na wdrożenie to 20 maja 2025 roku.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 roku w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (tzw. MiCA) i TFR – data rozpoczęcia obowiązywania to 30 grudnia 2024 roku.

Co zmieniło się w AML w 2024 roku w Polsce?

W Polsce rok 2024 był okresem intensywnych zmian legislacyjnych, szczególnie w kontekście dostosowania prawa krajowego do regulacji unijnych. Kluczowe w tym kontekście akty prawne to:

• Ustawa z dnia 14 czerwca 2024 roku o ochronie sygnalistów, nakładająca obowiązki w zakresie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa i obowiązująca od 25 września 2024 roku.
• Ustawa z dnia 6 grudnia 2024 roku o zmianie ustawy o rachunkowości, ustawy o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym oraz niektórych innych ustaw [B] (ustawa ESG) [B], która weszła w życie 1 stycznia 2025 roku.

Ponadto, w 2024 roku rozpoczęły się prace nad projektami zmian polskich regulacji prawnych, mające na celu dostosowanie polskiego prawodawstwa do unijnego pakietu AML i unijnych regulacji sankcyjnych:

• Ustawa AML, czyli ustawa z dnia 1 marca 2018 roku o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.
• Ustawa sankcyjna, czyli ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 roku o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego.

Jakie zmiany prawne czekają świat AML w 2025 roku?

W 2025 roku kraje członkowskie Unii Europejskiej staną przed wyzwaniem implementacji pakietu AML. Drugim ważnym obszarem prac będą regulacje sankcyjne, gdzie pojawią się nowe wymagania dotyczące weryfikacji klientów (w ramach procesu KYC) oraz prowadzenia dokumentacji. Ogromne znaczenie mieć też będzie rozporządzenie MiCA, które reguluje rynek kryptoaktywów, określając m.in. wymogi dotyczące transparentności i nadzoru.

Polska dostosowuje swoje prawo do unijnych wymogów m.in. poprzez nowelizację ustawy AML oraz ustawy sankcyjnej. Niezbędne będą ograniczenia w dostępie do CRBR (Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych) w związku z wyrokiem TSUE oraz pakietem AML. Planowane na rok 2025 jest też wdrożenie nowego systemu raportowania SiGIF 2.0 zapowiadanego na 2025 rok. Zaś wprowadzenie rozporządzeń takich jak MiCA czy TFR, ze względu na obecne rozbieżności wytycznych, wymagać będzie zharmonizowania działań między organami krajowymi, takimi jak Krajowa Administracja Skarbowa i Komisja Nadzoru Finansowego.

Jakie inne wyzwania przyniesie rok 2025 w obszarze AML?

W 2025 roku czekają nas jednak nie tylko wyzwania regulacyjne. Można przewidywać, że będzie trzeba uporać się z wydarzeniami takimi jak konflikt w Ukrainie, który generuje nowe zagrożenia związane z AML, w tym zwiększone ryzyko nadużyć finansowych. Kolejnym ważnym tematem w tym kontekście jest rozwój nowych technologii, np. sztucznej inteligencji, które mogą być wykorzystywane zarówno do usprawniania procesów AML, jak i do nowych form przestępczości. Warto też zwrócić uwagę na wzrost zagrożenia terrorystycznego, co zostało odnotowane m.in. w najnowszym raporcie Europolu o terroryzmie i tendencjach terrorystycznych.

Wszystko to powoduje, że instytucje obowiązane staną w 2025 roku przed koniecznością sprostania wielu nowym, skomplikowanym i czasochłonnym zadaniom. W swojej działalności muszą zacząć uwzględniać nowe wymogi związane z sygnalistami, sankcjami, rozporządzeniem ESG, rozporządzeniem o operacyjnej odporności cyfrowej (tzw. DORA) i innymi regulacjami, co wymaga m.in. aktualizacji procedur, narzędzi i systemów.

Natomiast z poziomu działań polskiego regulatora w kontekście AML w 2025 roku ważna będzie intensyfikacja kontroli i wytycznych mających na celu zapewnienie zgodności z zaleceniami FATF, redukcję ryzyka AML wskazanego w Krajowej Ocenie Ryzyka oraz poprawę w ramach kryteriów oceny uwzględnianych w raportach Moneyval.

Jaką rolę odegra AMLA w 2025 roku?

Urząd ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (Anti-Money Laundering Authority, AMLA) będzie odgrywał kluczową rolę w harmonizacji działań w całej Unii Europejskiej. Do jego kompetencji należy m.in. bezpośredni nadzór nad instytucjami wysokiego ryzyka AML, wydawanie wytycznych i zaleceń obowiązujących w całej Unii Europejskiej oraz nakładanie sankcji i kar w przypadku poważnych naruszeń.

Pełna operacyjność AMLA planowana jest na lata 2026–2027, jednak już w 2025 roku urząd rozpocznie współpracę z państwami członkowskimi i publikację pierwszych wytycznych.

Jak zmienią się sankcje w 2025 roku?

W związku z trwającą wojną napastniczą Rosji w Ukrainie, Unia Europejska planuje kontynuować działania mające na celu zaostrzenie sankcji. Można zatem spodziewać się dodawania kolejnych osób i podmiotów do list sankcyjnych, dalszego zamrażania aktywów podmiotów wspierających rosyjską agresję, ograniczania im dostępu do zasobów finansowych mogących służyć wspieraniu Rosji, podejmowania działań przeciwko rosyjskiej propagandzie i dezinformacji, a także przeciwko obchodzeniu sankcji

W Polsce zakończyły się prace nad nowelizacją ustawy sankcyjnej, co wpisuje się też w szerszy kontekst zwiększenia bezpieczeństwa w ramach polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w 2025 roku.

Rekomendacje dla instytucji obowiązanych w zakresie AML na 2025 rok

W obliczu nadchodzących zmian i wyzwań, instytucje obowiązane powinny przygotować szczegółowe plany dostosowawcze w celu rozłożenia prac i kosztów niezbędnych do dostosowania działań do nowych regulacji, ze szczególnym uwzględnieniem:

• stosowanych procedur, dokumentów, narzędzi i systemów,
• realizowanych zadań i sposobów organizacji pracy,
• zarządzania pojedynczymi zadaniami i całymi procesami,
• monitorowania i optymalizacji podejmowanych działań.

Bardzo ważnym aspektem w 2025 roku będzie stałe monitorowanie zmian prawnych, aby móc z odpowiednim wyprzedzeniem przygotować się do wypełniania nowych wymogów.

Wciąż rosnąca kompleksowość zagadnień związanych z AML powoduje, że instytucje obowiązane powinny zadbać o regularne szkolenia dla pracowników, korzystając z dostępnych programów takich jak GIIF, CEDUR czy szkolenia iAML.

W kontekście rozwoju technologicznego kluczowym czynnikiem wspierającym procesy AML i KYC będzie korzystanie przez instytucje obowiązane z eksperckich systemów wspierających zgodność z przepisami, które dodatkowo automatyzują procesy i przynoszą znaczące oszczędności czasowe – takie jak system analityczno-raportujący iAML czy listy restrykcyjne iAML.

Chcesz mieć pewność, że Twoja firma działa zgodnie z prawem w obszarze AML?
Skorzystaj z profesjonalnych narzędzi i wsparcia ekspertów iAML.
Skontaktuj się z nami!