Rola rządu w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy

Instytucje obowiązane wskazane przez ustawę AML mają obowiązek przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Natomiast ramy i zasady działań związanych z AML wyznacza rząd – konstruuje rozwiązania dotyczące AML, wdraża je do systemu prawnego oraz kontroluje realizację obowiązków prawnych ciążących na instytucjach obowiązanych.

Polski system AML

Na krajowy system przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu składa się całe ustawodawstwo oraz wszystkie instytucje zobligowane do przestrzegania regulacji prawnych dotyczących AML.

Na polskie ramy prawne składa się ustawa AML oraz unijne dyrektywy AML. Zaś wśród podmiotów, które uczestniczą w przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, znajdują się:

• krajowe organy informacji finansowej,
• krajowe jednostki współpracujące,
• instytucje obowiązane oraz pośrednio wszyscy pozostali uczestnicy obrotu finansowego, których umownie można nazwać klientami.

Rola rządu w systemie AML

Przeciwdziałanie procederom prania pieniędzy i finansowania terroryzmu jest jednym z zadań polskiego rządu. Podejmowane w tym zakresie działania mają na celu ograniczenie przestępczości finansowej oraz zapewnienie bezpieczeństwa finansowego.

W polskim systemie AML rząd pełni funkcję lidera, który:

• opracowuje przepisy związane z działaniami AML,
• wdraża do polskiego prawa unijne dyrektywy AML,
• jest centralną jednostką analityki finansowej – rolę tę pełni Departament Informacji Finansowej Ministerstwa Finansów, odpowiadając za otrzymywanie, analizowanie i przekazywanie odpowiednim organom ujawnionych informacji finansowych,
• współpracuje z międzynarodowymi organizacjami zajmującymi się AML – m.in. zapewnia zgodność krajowych standardów z wytycznymi opracowywanymi przez FATF (Financial Action Task Force, czyli międzynarodową organizację ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy),
• organizuje działalność krajowych organów informacji finansowej,
• kontroluje działanie jednostek współpracujących oraz instytucji obowiązanych.

W celu poprawy jakości systemu AML, polskie organy informacji finansowej uczestniczą w pracach instytucji międzynarodowych działających w obszarze przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu takich jak:

• Grupa Ekspertów ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu (EGMLTF) działająca w ramach Komisji Europejskiej,
• Unijna Platforma Jednostek Analityki Finansowej,
• Grupa Doradcza ds. FIU.NET,
• Komitet Ekspertów ds. Oceny Środków Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowania Terroryzmu (MONEYVAL),
• Grupa Egmont,
• Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (Financial Action Task Force – FATF),
• Grupa Euroazjatycka (EAG).

Polskie organy informacji finansowej

Organami informacji finansowej są instytucje posiadające uprawnienia do prowadzenia spraw związanych z zapobieganiem wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł. W Polsce są to:

• minister uprawniony do prowadzenia spraw dotyczących instytucji finansowych – jest naczelnym organem informacji finansowej,
• Generalny Inspektor Informacji Finansowej – swoje zadania wykonuje w ramach jednostki organizacyjnej wyodrębnionej w tym celu w strukturze Ministerstwa Finansów.

Jednostki współpracujące

Jednostki współpracujące to instytucje ściśle współdziałające z Generalnym Inspektorem Informacji Finansowej, do których zaliczają się:

• organy administracji rządowej,
• organy samorządu terytorialnego,
• inne państwowe jednostki organizacyjne,
• Najwyższa Izba Kontroli (NIK),
• Komisja Nadzoru Finansowego (KNF),
• Narodowy Bank Polski (NBP).

Więcej informacji można znaleźć na rządowej stronie: AML.